Datering
Maker Onbekend

Gebrandschilderd raam afkomstig uit een huis aan de Botermarkt te Sneek.

Gebrandschilderd raam in de vorm van een wapenschild. Gevat in lood. Blauwe achtergrond met daarin in lood gevatte figuren met gebrandschilderde voorstellingen in geel op transparant. De schilderingen: een uivorm met acanthus en bloem, daaronder ruitmotieven en ernaast een hand die een zwaard opsteekt. Op het blauwe glas staat in handschrift gekrast: 'van Ao 1599 / binnen Sneek / En door Tomas Gonggrijp meester / Glasschilder tot Sneek / om sijn oudheit bewaard 1787 / in Een Huis aan de Bottermerk / geseeten tot 1760'.
Blijkens het ingekraste opschrift is het raampje afkomstig uit een pand aan de Botermarkt te Sneek (het latere Leeuwenburg). Het pand is in 1599 gebouwd. Het glas werd er in 1760 uit verwijderd en bewaard door Thomas Gonggrijp. Wanneer hij en zijn broer, beide glasschilders te Sneek, gebrandschilderde ramen moesten vervangen, bewaarden zij de verwijderde exemplaren. - Thomas Gonggrijp. Geboren Sneek 2 juli 1730, overleden Leeuwarden 19 maart 1814. Samen met zijn broer Tjalling was hij glasschilder. Ook vervulde hij ambten in het stadsbestuur van Sneek: vroedsman en bouwmeester. Hij trouwde op 12 febr. 1764 met Anna Maria Munniks uit Joure. Hij trouwde voor een tweede maal op 16 juni 1765 met Sietske van den Berg uit Heerenveen (1728-1814). Uit het laatste huwelijk werd een dochter Anna geboren (12 mei 1766). - Tjalling Gonggrijp, geboren Sneek 9 nov. 1736. Zoon van Harmanus Thomas Gonggrijp en Antie Lous Fopma. Bekend als glasschilder, samen met zijn broer Thomas. Lid van het Nedergerecht Sneek (28 jan. 1796), provisioneel Vroedschap (1813-1816), lid van de Raad van Sneek (1815-1823). Overleden Sneek 12 dec. 1823. Trouwde op 22 dec. 1771 met Elisabeth Teetsesdr. de Haan.
Het wapen zou een wapen kunnen zijn van de familie Siercksma of van de familie Botnia. Er zijn slechts enkele verschillen (het zwaard is dan niet zilver- maar goudkleurig). Beide familie hebben in Sneek gewoond en zijn er actief geweest in het bestuur van de stad. Syds van Botnia was grietman van Wymbritseradeel in 1578, werd bij de hervorming van 1582 herkozen en bleef grietman tot zijn overlijden in 1615. De familie Siercksma had meerdere wapens. Een daarvan komt overeen met het wapen op het raampje. Het is afgebeeld op een portret van Allert Siercksma (circa 1570) dat behoort tot de colelctie van het Fries Museum. In de Martinikerk liggen drie zerken van de familie Siercksma: Rembert Agges Syrxma overleden 24 jan. 1600, Rembertus Syrxma overleden 19 maart 1603 en Jan Remberts Syrxma overelden 17 maart 1618. Voorts waren er in de vroege 17e eeuw Siercksma's actief als schepen en als secretaris van de stad Sneek.
Het ruitje is afkomstig uit de verzameling van Nanne Ottema. Hij kreeg het 'van een nazaat van den glasschilder Thomas Gonggrijp'. Vermoedelijk kreeg Nanne Ottema het ruitje van Minke A. de Visser uit Groningen. Zij was conservatrice van het Groninger Museum en zij stamde af van de familie Gonggrijp. Haar moeder was Anthonia Johanna van Gonggrijp Bungernberg. Zij was in 1870 te Sneek geboren als dochter van Otto George Bungenberg (1830-1902), directeur van het postkantoor te Sneek, en Minke Jans ten Cate van Gonggrijp (geboren 1841). Laatstgenoemde was de dochter van Jan ten Cate van Gonggrijp (1807-1888) en Anthonia Beckering (1807-1887). Jan ten Cate van gonggrijp was zoon van Teetse Gonggrijp (1772-1838) en Minke jans ten Cate (1770-1838) uit Sneek. Teetse was zoon van de glasschilder Tjalling Gonggrijp en Elisabeth Teetses de Haan (overleden 1795).
literatuur: - Nanne Ottema, Gebrandschilderd glas (overdruk uit Historia, jrg. 15, november 1950) - Sneeker Nieuwsblad 19 maart 1948, 2 jan. 1951, 2 en 9 febr. 1967. - G.F.E. Gonggrijp, Het regeeringsgeslacht Gonggrijp in Harlingen, Sneek en Franeker (z.p., z.j.) - Documentatiemap Gonggrijp (correspondentie H. Halbertsma met G. Dijkstra Hzn.)

Identificatie
Titel
Gebrandschilderd raam afkomstig uit een huis aan de Botermarkt te Sneek.
Objectnummer
FSM-U-009
Objecttype
  • Gebrandschilderde ramen
  • Ramen
    In het bijz. wordt in de bouwkunde het randwerk bedoeld dat de glazen ruiten in een venster omsluit. In het verleden is de term nogal eens niet geheel juist gebruikt. Feitelijk zou men eronder moeten verstaan het (zie) kozijn (afgeleid van Oudf. chassin: omraming) dat de opening voor glas, luik of deur omvat. kruysraempten, deurraempten: 1640 Den Haag, Huis aan de Boschkant; driepost- of tweelichtsraam (1671 Groede-Z.), huis). (zie) blindraam. Men spreekt ook van een stenen raam (1475 Utrecht, Dom).Ook wordt met raam bedoeld het vaste of bewegende raamwerk binnen een kozijn dat het glas omvat. cosijnen met vensters (luiken) buijten ende raempten bijnnen: 1602 Heerenveen (Fr.), Crack State.Sedert XIX zijn ook ramen van metaal (ijzer, zink, aluminium, brons) gemaakt. draairaam, Engels raam, Frans raam, glasraam, klepraam, schuifraam, uitzetraam. (Haslinghuis)
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/fsm-collect-1000016688
Over
Onderwerpen
  • Heraldiek
    Kennisgebied waarin men zich bezighoudt met familiewapens, inclusief hun afbeelding en gebruik, het vaststellen van wie het recht heeft deze te dragen, de genealogie van families met een eigen wapen en het behoud en de interpretatie van heraldische documenten. (AAT)
  • Sneek
Werk
Breedte
cm
Hoogte
13.5 cm
Lengte
10.5 cm
Museum
Fries Scheepvaart Museum
Vervaardiging
Maker
  1. Onbekend
Datering
Materiaal
  • Glas
    Een amorfe, anorganische substantie die wordt gemaakt door silica (siliciumdioxide) te fuseren met een basisoxide, meestal transparant maar vaak ook doorschijnend of ondoorschijnend. Kenmerkende eigenschappen zijn de hardheid en stijfheid bij normale temperaturen, de plastische eigenschappen bij verhoogde temperaturen en de weersbestendigheid en bestendigheid tegen de meeste chemische stoffen, behalve waterstoffluoride. Het wordt gebruikt voor zowel gebruiksdoeleinden als decoratieve doeleinden, en kan worden gemaakt in diverse vormen, gekleurd en gedecoreerd. Glas is ontstaan als glazuur in Mesopotamië in ongeveer 3500 v. Chr. De eerste voorwerpen die geheel van glas zijn vervaardigd, dateren van ongeveer 2500 v. Chr. (Project Fotografie)An amorphous, inorganic substance made by fusing silica (silicon dioxide) with a basic oxide; generally transparent but often translucent or opaque. Its characteristic properties are its hardness and rigidity at ordinary temperatures, its capacity for plastic working at elevated temperatures, and its resistance to weathering and to most chemicals except hydrofluoric acid. Used for both utilitarian and decorative purposes, it can be formed into various shapes, colored or decorated. Glass originated as a glaze in Mesopotamia in about 3500 BCE and the first objects made wholly of glass date to about 2500 BCE. (Project Fotografie)Glas is de verzamelnaam voor hard, doorzichtig, niet kristallijn materiaal, bereid uit gesmolten zand, kalk en soda (natriumcarbonaat) of potas (kaliumcarbonaat). Met 'niet kristallijn' wordt bedoeld dat glas een gestolde vloeistof is.
  • Lood
    Te gebruiken voor het zuivere metaalelement met het symbool Pb en het atoomnummer 82; het metaal is zacht, kneedbaar en vaalgrijs van kleur. Ook te gebruiken voor het metaal wanneer het wordt bewerkt en gevormd om, meestal in combinatie met andere stoffen, verscheidene voorwerpen en materialen te maken. (Archeological Base Register)
  • Metaal
    Alle leden van een grote groep stoffen die meestal een kenmerkende glans vertonen. Het zijn goede geleiders van elektriciteit en warmte, ze zijn ondoorschijnend, kunnen smelten en zijn meestal pletbaar of kneedbaar. (Project Fotografie)Any of a large group of substances that typically show a characteristic luster, are good conductors of electricity and heat, are opaque, can be fused, and are usually malleable or ductile. (Project Fotografie)Een metaal is een materiaal dat in vaste vorm kristallijn is, ondoorzichtig, smeedbaar, pletbaar en een goede geleider van warmte en stroom. (Conservation Dictionary)
Aankoop & Licentie
Licentie
BY-SA

Trefwoorden