Datering
Maker Herre Nijdam

Speelscheepje van het type Grutte Folle genaamd 'Sindbad II'.

Speelscheepje van het type Grutte Folle. Rondhouten en tuigage: Het speelscheepje heeft één mast en een boegspriet. De mast is de romp gestoken. De mast wordt gehouden door een voorstag die loop door een oog op de top van de boegspriet en wordt belegd op een klamp op de achterkant van de boegspriet. De boegspriet is vastgezet op het voordek en wordt niet gehouden door een waterstag of een boegwant. De zeilen zijn van witte dacron: een stagfok en een grootzeil. Het voorlijk van de fok is met metalen leuvers aan de voorstag bevestigd. De hals van de fok is vastgeknoopt aan een oog op de boegspriet. De fokkeschoot is met een plastig ring vastgezet op een metalen overloop, vlak voor de mast. Het grootzeil is voorzien van een rechte gaffel die niet boven de punt van de mast uitsteekt. De gaffel heeft een metalen klauw. Het zeil is aan de gaffel vastgenaaid. Het voorlijk van het grootzeil is met raktouwen aan de mast bevestigd. De voorkant van de giek hangt met een zwanehals in een oog aan de mast. De halstalie is aan dit oog vastgeknoopt. De achterkant van de giek hangt met een haak in het zeil. De grootschoot is vastgeknoopt aan een oog in de romp. De vallen van de zeilen zijn vastgeknoopt in ogen aan de voet van de mast. Op de top van de mast een blauwe zijden vleugel. Op het speelscheepje is één blok verwerkt: voor de klauwval van het grootzeil. Dat blok is niet voorzien van een lopende schijf. De romp heeft de vorm van een sloep. De voorsteven is recht (verticaal), scherp en wordt naar achter boller van vorm. De spiegel is plat en aan de onderkant accoladevormig. De bodem is voorzien van een vast kiel die aan de onderkant is verzwaard met metaal. Het speelscheepje heeft geen roer. Het model van voor naar achter. Het model is gladdeks. Van voor naar achter loopt over de boorden een dubbele stootrand. De boegspriet is vastgezet op het voordek. Vlak voor de mast de metalen overloop van de fokkeschoot. De mast staat in een verhoging in het dek. Op het achterdek is alleen het oog van de grootschoot en een knop te zien. Op de spiegel is de scheepsnaam geschilderd: 'SINDBAD II'. Kleuren: De romp en het dek is wit. De stootranden zijn oranje geschilderd. De rondhouten zijn gelakt. De voet en de top van de mast zijn zwart. De stander is wit. Accessoires: stander.
Het speelscheepje Sindbad II werd gemaakt door Herre Nijdam uit Grou voor zijn zoon Sipke Nijdam. Laatstgenoemde was later zeeman. Hij is gebleven op zee. Volgens overlevering was het speelscheepje niet erg snel. Het scheepje behoort tot het type Grutte Folle: het is langer dan 55 cm. (grut) en het is massief (fol).
De eenvoudigste speelscheepjes zijn klompscheepjes. De meer verfijnde modellen konden worden gebruikt om er gewoon mee te spelen in het water, maar er konden ook wedstrijden mee worden gehouden. De watersportplaats Grou heeft wat deze wedstrijden betreft een traditie. Vanaf 1907 werden ze er gehouden, eerst op initiatief van particulieren en vanaf 1914 onder auspiciën van de zeilvereniging Lyts Frisia, die er in 1924 zelfs de onderafdeling Jong Frisia voor oprichtte. Na de Tweede Wereldoorlog begon de animo voor het 'skipkesilen' te verflauwen, maar sinds 1968 is er sprake van een reveil. Er wordt gezeild in diverse klassen, zoals klompen A en klompen B, Lytse Folle, Lytse Holle, Grutte Folle en Grutte Holle en Meteoor. Ook in dorpen als Jirnsum, Terherne, Warten en Wergea en steden als Leeuwarden en Sneek werden en worden wedstrijden gehouden. In Burgum werd ook 'skipkesilen' gedaan. Daar was de kapper Hendrik Bulthuis de stimulator. Deze vermaarde ontwerper van de volgens het lattenbouwprincipe vervaardigde B.M.-er en 16 m², bouwde 's winters met de dorpsjeugd door hem ontworpen speelscheepjes, waarmee 'gehardzeild' kon worden.
literatuur: - D.J. van der Ven, Van scheepje-zeilen en schuitje-varen (Baarn, z.j.)

Identificatie
Titel
Speelscheepje van het type Grutte Folle genaamd 'Sindbad II'.
Objectnummer
FSM-1994-522
Objecttype
  • Speelschepen
  • Speelgoed
    Objecten oorspronkelijk gemaakt als speelgoed.
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/fsm-collect-1000014114
Werk
Breedte
24.0 cm
Hoogte
160.0 cm
Lengte
79.0 cm
Museum
Fries Scheepvaart Museum
Vervaardiging
Maker
  1. Herre Nijdam
Datering
Materiaal
  • Hout
    Hout is een bouwmateriaal, afkomstig van boomstammen en -takken. Naast merg, spint en schors vormt het daarvan het voornaamste bestanddeel. Ten noorden van de Alpen is hout van oudsher het belangrijkste bouwmateriaal. Onderscheiden worden naaldhout van naaldbomen (dennen, grenen, vuren) en loofhout van loofbomen (eiken, beuken enz.). De stammen werden meestal in het groeigebied gekantrecht en per vlot of in een schip over water vervoerd. De houthandel en -nijverheid concentreerden zich in Nederland vooral in Dordrecht, Amsterdam, Deventer en later ook in de Zaanstreek. Voor regionaal gebruik concentreerde de houthandel zich ook in plaatsen als ’s-Hertogenbosch, Schoonhoven en Tiel. (Haslinghuis)
Aankoop & Licentie
Licentie
BY-SA

Trefwoorden