Datering
Maker Jelle Jansen

Speelscheepje in de vorm van een kotter.

Speelscheepje. Op spanten gebouwd, overnaads. Schaal niet bekend. Groot onderwaterschip met een met lood verzwaarde kiel. De voorsteven is vertikaal. De achtersteven is overhangend. In het midden is het schip zeer buikig. Rondhouten en tuigage: Het model heeft een boegspriet en één mast. De boegspriet rust op de voorsteven en is aan de achterkant met een pint een in een houder op het voordek gestoken. De mast wordt in een houder op het dek gestoken. De mast bestaat uit twee gedeelten: een mast en een grote steng. Op de overgang en van mast en steng de dwarse zalingen voor de verstaging. De mast is voorzien van een giek en een rechte gaffel. Voorts nog twee lsose rondhouten. Mast en rondhouten zijn voorsien van metalen beslag (banden en ogen). De rondhouten zijn niet gestaagd. er zijn geen zeilen. Alleen van de grootschoot is het hakkeblok op de achterste overloop gewaard. Het model van voor naad achter: Op de buitenkant van de voorsteven twee ogen. Op het dek, net achter de voorsteven de houder van de boegspriet en een braadspil voor het ankertouw. Op de boeisel van het voordek metalen klampen en ogen voor de verstaging. In het midden van het dek een metalen dop waar de mast in wordt gestoken en de overloop van de fok (die loopt van boeisel tot boeisel). Achter de overloop de luikenkap. Deze heeft een parabolisch gebogen lijn. De luikenkap kan weggenomen worden om in het ruim te kijken. Daar is te zien dat aan de binnenkant van het model beton bevestigd is. Achter de luikenkap de korte overloop voor de grootschoot. Over het boeisel van het achterschip is een metalen reling aangebracht. Het achterdek versmalt naar achteren. In het smalle gedeelte is een gat gemaakt voor de roerspil. Het roer is er nog wel, maar kan niet meer opgehangen worden. Op de achterplecht een metalen plaatje met daarop "J. Jansen". De stander ontbreekt. Kleuren: De romp is gelakt. Het onderwaterschip is groen. Op het dek zijn enkele delen rood. De rondhouten zijn ongeverfd. Accessoires: noodstander en twee losse rondhouten
Het model is vervaardigd door Jelle Jansen uit Dokkum. Hij is geboren in 1884 of 1885 en overleden op bijna 100-jarige leeftijd. Hij had een slijperij aan de Lange Oosterstraat aldaar. Hij stopte pas met werken in 1964 toen hij 79 jaar was. Jelle Jansen was al vanaf zijn 12de jaar scharen- en messenslijper. Hij volgde zijn vader op in dat beroep. Zijn vader was ambulant slijper op een schip met Dokkum als domicilie. Jelle Jansen had een slijperij op een kar. Vanaf 1924 had hij een vaste werkplaats aan de Lange Oosterstraat. Naast de slijperij onderhield Jansen ook een busdienst op Leeuwarden, hij verkocht en verhuurde auto's en fietsen. In dat vak zijn zijn kinderen en kleinkinderen doorgegaan: een fietsenzaak. Een van de kleinkinderen vond op de zolder van de fietsenzaak dit speelscheepje. De eenvoudigste speelscheepjes zijn klompscheepjes. De meer verfijnde modellen konden worden gebruikt om er gewoon mee te spelen in het water, maar er konden ook wedstrijden mee worden gehouden. Het model van de balieman zal waarschijnlijk niet voor wedstrijden zijn gebruikt.

Identificatie
Titel
Speelscheepje in de vorm van een kotter.
Objectnummer
FSM-2001-589
Objecttype
  • Scheepsmodellen
    Nabootsing van een vaartuig op klein formaat. (Encyclo.nl)
  • Speelschepen
  • Speelgoed
    Objecten oorspronkelijk gemaakt als speelgoed.
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/fsm-collect-1000017940
Over
Onderwerpen
  • Kotters
    Relatief kleine zeilschepen met een dek, lijkend op een sloep, met één mast en een boegspriet waarop, meestal twee, grootzeilen staan, maar waarvan de mast verder naar achteren staat. (AAT)Schip met één mast en achter de mast een zeil met rechte gaffel en giek en voor de mast een stagfok en kluivers.
Werk
Breedte
36 cm
Hoogte
48 cm
Lengte
100 cm
Museum
Fries Scheepvaart Museum
Vervaardiging
Maker
  1. Jelle Jansen
Datering
Materiaal
  • Hout
    Hout is een bouwmateriaal, afkomstig van boomstammen en -takken. Naast merg, spint en schors vormt het daarvan het voornaamste bestanddeel. Ten noorden van de Alpen is hout van oudsher het belangrijkste bouwmateriaal. Onderscheiden worden naaldhout van naaldbomen (dennen, grenen, vuren) en loofhout van loofbomen (eiken, beuken enz.). De stammen werden meestal in het groeigebied gekantrecht en per vlot of in een schip over water vervoerd. De houthandel en -nijverheid concentreerden zich in Nederland vooral in Dordrecht, Amsterdam, Deventer en later ook in de Zaanstreek. Voor regionaal gebruik concentreerde de houthandel zich ook in plaatsen als ’s-Hertogenbosch, Schoonhoven en Tiel. (Haslinghuis)
  • Metaal
    Alle leden van een grote groep stoffen die meestal een kenmerkende glans vertonen. Het zijn goede geleiders van elektriciteit en warmte, ze zijn ondoorschijnend, kunnen smelten en zijn meestal pletbaar of kneedbaar. (Project Fotografie)Any of a large group of substances that typically show a characteristic luster, are good conductors of electricity and heat, are opaque, can be fused, and are usually malleable or ductile. (Project Fotografie)Een metaal is een materiaal dat in vaste vorm kristallijn is, ondoorzichtig, smeedbaar, pletbaar en een goede geleider van warmte en stroom. (Conservation Dictionary)
Aankoop & Licentie
Licentie
BY-SA

Trefwoorden