Datering
Maker Dirk Jans Filensis

Zilveren knottedoosje of knottekistje

Rechthoekig kistje op bolpootjes, geheel van zilver, ajourbewerkt. Scharnierend cilindervormig deksel met daarop een handvat. De wandvlakken en ook het deksel bestaan uit symmetrisch opgebouwd filigrain, voorzien van ronde knopjes. Het filigrain is geplaatst tegen een opengewerkte achtergrond ter versteviging. In het midden is steeds een leeuwenmascaron met een ring in de bek aangebracht. Op de vlakke bodemplaat is aan de onderzijde een enigszins ruwe gravering aangebracht van twee verstrengelde handen in een cirkel met het omschrift: 'Ghetrou tot inder doot'. Hier om heen plantvormen.
Dirk Jans Filensis komt voor in het gildeboek van 1641-1672. Hij trouwde met Maicke Pistoors, in 1633 echtelieden genoemd in het Proclamatieboek Sneek (Rijksarchief X-4). Meester waarschijnlijk reeds in 1633. Overleden voor 23 februari 1674 ( inventarisatie van zijn bezit - weesboek Sneek, Rijksarchief W-31). Filensis woonde in 1630 op de hoek van de Marktstraat en de Nauwe Noorderhorne. Een fragment van de grafsteen van Dirk Jans Filensis is gevonden in het poortgebouw van Epemastate te Ysbrechtum. De nog leesbare tekst: "... 1671 den 29 maart is gerust ... [Pi]storis] out 71 iare huisvro ... Durck Ians meester goldsmid ... [e]n leit alhier begraven ... [d]en 15 iuni is gesturven Durck Ians ... [goldsmi]dt out 83 1/2 iaer en leit alhier begraven".
Een knottedoosje of -kistje werd door een (welgestelde) jongeman aan zijn beoogde bruid gegeven. Op het moment dat zij het kistje accepteerde en openmaakte, golden zij als verloofd. Aanvankelijk werd het aanzoek vergezeld van één of meer zilveren munten die waren geknoopt in een doek (knot is een ander woord voor knoop). Knottekistjes waren een doorontwikkeling van dit gebruik en waren voorbehouden aan de rijkere families. De rijke bewerking van dit kistje betekent overigens niet dat het een enorm duur exemplaar betrof. Voor knottenkistjes lag de waarde vooral in het gewicht aan zilver. Dit opengewerkt exemplaar was daarin minder waard dan een minder uitgebreid bewerkt maar wel geheel gesloten exemplaar.
Literatuur: - Johan ter Molen e.a., Fries Goud en Zilver (Bornmeer 2014) deel III, pp. 322-331

Identificatie
Titel
Zilveren knottedoosje of knottekistje
Objectnummer
FSM-2014-084
Objecttype
  • Knottedozen
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/fsm-collect-1000023325
Over
Onderwerpen
  • Huwelijken
Werk
Breedte
cm
Hoogte
cm
Lengte
cm
Museum
Fries Scheepvaart Museum
Vervaardiging
Maker
  1. Dirk Jans Filensis
Datering
Materiaal
  • Zilver
    Pure metallic element having symbol Ag and atomic number 47; a malleable, ductile, white metal with characteristic sheen, considered a precious metal. Silver is widely distributed throughout the world, occurring rarely as metallic silver (in Peru, Norway) but more often as silver-gold alloys and silver ore. Today silver is obtained as a byproduct in the refinement of gold, lead, copper, or zinc ores. Silver was smelted from the ore galena as early as 3800 BCE. As a pure metal, silver is second to gold in malleability and ductility, can be polished to a highly reflective surface, and used -- typically in an alloy, in jewelry, coinage, photography, mirrors, electrical contacts, and tableware. (Project Fotografie)Te gebruiken voor het zuivere metaalelement met het symbool Ag en het atoomnummer 47. Het metaal is smeedbaar, vervormbaar en wit van kleur met een kenmerkende glans en wordt als edel beschouwd. Ook te gebruiken voor dit metaal wanneer het wordt bewerkt en gevormd om, meestal in combinatie met andere stoffen, diverse voorwerpen en materialen te maken. (Archeological Base Register, RCE corporate website)
Aankoop & Licentie
Licentie
BY-SA

Uit de Zuiderzeecollectie

Gerelateerd