Datering
Maker J. Nooitgedagt

Diorama met daarin een als bark getuigde baanschaats van het merk Nooitgedagt.

Diorama met daarin een als bark getuigde baanschaats. Rondhouten en tuigage: Het schip heeft drie masten en een boegspriet. De fokkemast en de grote mast zijn in drieën gedeeld (mast, marssteng en bramsteng) en de bezaanmast in tweeën. De fokkemast wordt gehouden door drie voorstagen op de boegspriet en de voorsteven. Aan weerszijden wordt de fokkemast gehouden door een staand want van vier hoofdtouwen (tussen mars en boord) en door twee lopende wanten of bakstagen (tussen top van de marssteng en het boord en tussen de top van de bramsteng en het boord). De grote mast wordt aan de voorkant gehouden door twee voorstagen op de fokkemast. Aan weerszijden wordt de grote mast gehouden door een staand want van vier hoofdtouwen (tussen mars en boord) en door twee lopende wanten of bakstagen (tussen de top van de marssteng en het boord en tussen de top van de bramsteng en het boord). De bezaanmast wordt aan de voorkant gehouden door een voorstag (tussen de top van de bezaansteng en het ezelshoofd tussen mars- en bramsteng van de grote mast). Aan weerszijden wordt de bezaanmast gehouden door een staand want van drie hoofdtouwen (tussen mars en boord) en door een lopend want of bakstag (tussen de top van de steng en het boord). De boegspriet bestaat uit een boegspriet en een kluifhout. De boegspriet rust op het voorsteven en is aan de voorkant voorzien van een stampstok (naar beneden wijzende stok, ook wel Spaanse ruiter genoemd). Deze stampstok wordt aan weerszijden gehouden door een boegwant van twee hoofdtouwen, die zijn vastgezet op het voorschip. Het kluifhout rust op de boegspriet en wordt aan de onderkant gesteund door twee waterstagen op de stampstok en aan de bovenkant hangt de boegspriet in de voorstagen van de fokkemast. Het schip voert geen zeilen. Aan de ra's en gaffels is echter af te leiden welke zeilen gevoerd kunnen worden: het model is als bark getuigd. Tussen de fokkemast en de boegspriet kunnen een stagfok en twee kluiverfokken gevoerd worden. De fokkemast en de grote mast zijn beide voorzien van vijf ra's voor dwarsscheepse razeilen. Aan de achterkant van beide mast zijn gaffels en gieken gemaakt voor langsscheepse gaffelzeilen. De bezaanmast is voorzien van een gaffel en een giek. Onder de gaffel van de bezaanmast hangt een rood-wit-blauwe vlag. Bij de tuigage van het model is geen gebruik gemaakt van blokken. De romp: De romp heeft het model van een baanschaats, compleet met ijzeren schenkel, waarin de inslag 'J. Nooitgedagt IJlst' is te lezen. Het model van voor naar achter: Over het voorschip hangen twee ankers aan kraanlijnen. Langs de boorden van het schip is een witte reling gemaakt. Op het achterschip is deze reling open (de verlaging van de hiel in het schaatshout). Voorts de romp van het model niet gedetailleerd. Kleuren: De romp (schaatshout) is gelakt. Het schaatsijzer is zilverkleurig geverfd. De relingen zijn wit. De masten en de boegspriet zijn wit. De stengen, het kluifhout, de ra's, de gaffels en de gieken zijn gelakt met witte accenten op de uiteinden. Accessoires: Het model is geplaatst in een vast vitrine met houten achterwand en houten bodem. De zijwanden, voorwand en het deksel zijn van glas. De ribben zijn van hout.
Het model is afkomstig van J. Drescher te Amsterdam. In de 19de eeuw was een bark een schip met drie, vier of vijf masten, waarvan de achterste mast niet vierkant maar langsscheeps getuigd was. Sindsdien bleef dat het voornaamste kenmerk van de bark. Barken werden in Friesland voornamelijk aangetroffen in de haven van Harlingen. Ze werden gebruikt voor het vervoer van hout.

Identificatie
Titel
Diorama met daarin een als bark getuigde baanschaats van het merk Nooitgedagt.
Objectnummer
FSM-1985-195
Objecttype
  • Diorama's
    Een diorama is een (vaak museale) opstelling waarbij voorwerpen zodanig staan opgesteld dat er een indruk van een mogelijke werkelijkheid wordt getoond. (Wikipedia)
  • Schaatsen
    Gebruiksvoorwerpen ieder bestaande uit een langwerpig, geslepen ijzer, bevestigd in een houten of metalen voetrust die met banden of riemen onder de voet wordt vastgemaakt of met een schoen één geheel vormt, waarmee men zich over het ijs voort kan bewegen.
  • Scheepsmodellen
    Nabootsing van een vaartuig op klein formaat. (Encyclo.nl)
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/fsm-collect-1000014036
Over
Onderwerpen
  • Barken
    Schip met drie of meer masten, waarbij de achterste mast langsscheeps getuigd is en de overige masten vierkant getuigd zijn.A large decked sailing vessel having three or more masts, with square sails on all but the mizzen, which was fore-and-aft rigged. Vessels of this type and of steel construction were the norm in ocean trading in the latter days of sail. Most of the Cape Horners, windjammers and clipper ships fall within this category.Te gebruiken voor zeilschepen met drie of meer masten, vierkand getuigd aan alle masten behalve de achterste, die gaffeltuig heeft. (AAT)
Werk
Breedte
cm
Hoogte
37.0 cm
Lengte
37.0 cm
Museum
Fries Scheepvaart Museum
Vervaardiging
Maker
  1. J. Nooitgedagt
Datering
Materiaal
  • Glas
    Een amorfe, anorganische substantie die wordt gemaakt door silica (siliciumdioxide) te fuseren met een basisoxide, meestal transparant maar vaak ook doorschijnend of ondoorschijnend. Kenmerkende eigenschappen zijn de hardheid en stijfheid bij normale temperaturen, de plastische eigenschappen bij verhoogde temperaturen en de weersbestendigheid en bestendigheid tegen de meeste chemische stoffen, behalve waterstoffluoride. Het wordt gebruikt voor zowel gebruiksdoeleinden als decoratieve doeleinden, en kan worden gemaakt in diverse vormen, gekleurd en gedecoreerd. Glas is ontstaan als glazuur in Mesopotamië in ongeveer 3500 v. Chr. De eerste voorwerpen die geheel van glas zijn vervaardigd, dateren van ongeveer 2500 v. Chr. (Project Fotografie)An amorphous, inorganic substance made by fusing silica (silicon dioxide) with a basic oxide; generally transparent but often translucent or opaque. Its characteristic properties are its hardness and rigidity at ordinary temperatures, its capacity for plastic working at elevated temperatures, and its resistance to weathering and to most chemicals except hydrofluoric acid. Used for both utilitarian and decorative purposes, it can be formed into various shapes, colored or decorated. Glass originated as a glaze in Mesopotamia in about 3500 BCE and the first objects made wholly of glass date to about 2500 BCE. (Project Fotografie)Glas is de verzamelnaam voor hard, doorzichtig, niet kristallijn materiaal, bereid uit gesmolten zand, kalk en soda (natriumcarbonaat) of potas (kaliumcarbonaat).
  • Beukenhout
    Beukenhout is het hout van de beukenboom (Fagus sylvatica). Het is een vaste, vrij harde, maar weinig weersbestendige houtsoort, bleekbruin van kleur met donkerbruine spiegels, onderhevig aan trekken. Deze houtsoort is wel bruikbaar voor gereedschap en niet geschikt voor funderingshout. Het hout is een belangrijke brandstof voor glasovens. (Haslinghuis)
  • Hout
    Hout is een bouwmateriaal, afkomstig van boomstammen en -takken. Naast merg, spint en schors vormt het daarvan het voornaamste bestanddeel. Ten noorden van de Alpen is hout van oudsher het belangrijkste bouwmateriaal. Onderscheiden worden naaldhout van naaldbomen (dennen, grenen, vuren) en loofhout van loofbomen (eiken, beuken enz.). De stammen werden meestal in het groeigebied gekantrecht en per vlot of in een schip over water vervoerd. De houthandel en -nijverheid concentreerden zich in Nederland vooral in Dordrecht, Amsterdam, Deventer en later ook in de Zaanstreek. Voor regionaal gebruik concentreerde de houthandel zich ook in plaatsen als ’s-Hertogenbosch, Schoonhoven en Tiel. (Haslinghuis)
  • Staal
  • Metaal
    Alle leden van een grote groep stoffen die meestal een kenmerkende glans vertonen. Het zijn goede geleiders van elektriciteit en warmte, ze zijn ondoorschijnend, kunnen smelten en zijn meestal pletbaar of kneedbaar. (Project Fotografie)Any of a large group of substances that typically show a characteristic luster, are good conductors of electricity and heat, are opaque, can be fused, and are usually malleable or ductile. (Project Fotografie)Een metaal is een materiaal dat in vaste vorm kristallijn is, ondoorzichtig, smeedbaar, pletbaar en een goede geleider van warmte en stroom. (Conservation Dictionary)
Aankoop & Licentie
Licentie
BY-SA

Trefwoorden