Download
Datering
Maker Andreas Vogler

Zakzonnewijzer met daarop de naam B.J. Wielenga, Sneek

Zakzonnewijzer. Droogkompas met zilverkleurige kompasroos met latijnse windrichtingaanduiding: SE (septentrion = noord), OR (orient = oost), ME (midi = zuid) en OC (occident = west). De zonnewijzer heeft een urenring, die met behulp van een eveneens scharnierbare gradenboog op de juiste breedtegraad kan worden ingesteld. Kompas, urenring en gradenboog zijn gevat in een messing huis, waarvan de achthoekige bovenzijde met graveerwerk is versierd: acanthuskrullen en arceringen. Aan de onderzijde van het kompas: 'Elev Pot / Lisabon 39 Rom / 42 Vened 45 Wien / Augsburg Paris / 48 Crcau 50 / And Vogl'. Het kompas past in een houten doos met deksel. In deze doos is met zwart inkt gechreven: 'B.J. Wielenga - LaCr. 22 Sneek'.
Zakzonnewijzers met gradenboog werden gebruikt om de tijd te kunnen meten op elke willekeurige plaats op aarde. Deze zakzonnewijzer werd gemaakt door Andreas Vogler te Augsburg. Burger in 1766, overleden in 1808. Augsburg was een plaats waar veel van dergelijke zakzonnewijzers werden gemaakt. De notities aan de onderzijde van het kompas zijn de aanduidingen van de breedtegraden van enkele steden: Lisabon (39°), Rome (42°), Wenen (45°), Augsburg en Parijs (48°), Krakau (50°). Elev Pol is een afkorting van Elevati Poli, ofwel poolshoogte, ofwel de geografische breedte. De naam B.J. Wielenga is die van de schenker. Bauke Johannes Wielenga (of Wielinga zoals het geboorte- en huwelijksregister van de stad Sneek vermelden) werd geboren op 6 april 1861 als zoon van Johannes Wielenga (of ook wel Wielinga genoemd) en Johanna Langius. Op 16 mei 1885 woonde hij in Hommerts waar hij trouwde met Trijntje Vos uit Jutrijp (overleden 07 juli 1887). Op 14 december 1889 hertrouwd hij met Hiltje Hiemstra. Uit dit huwelijk twee kinderen: Anna Martha Wielinga (1890) en Simon Wielinga (1894).
literatuur: - Ingekomen Stukken 8 sept. 1997

Identificatie
Titel
Zakzonnewijzer met daarop de naam B.J. Wielenga, Sneek
Objectnummer
FSM-J-229
Objecttype
  • Zakzonnewijzers
    Zakzonnewijzers zijn kleine zonnewijzers die makkelijk op reis zijn mee te nemen. (De zon als klok: zonnewijzers / J.A.F de Rijk, Utrecht 1983)
  • Kompassen
    Instrumenten voor het meten en aangeven van een horizontale verwijzingsrichting in relatie tot het magnetische noorden. (AAT-Ned)
  • Uurwerken
    Algemene benaming voor het instrument dat de tijd aanduidt.
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/fsm-collect-1000013900
Over
Onderwerpen
  • Sneek
Werk
Breedte
cm
Hoogte
4.0 cm
Lengte
cm
Museum
Fries Scheepvaart Museum
Vervaardiging
Maker
  1. Andreas Vogler
Datering
Materiaal
  • Messing
    Legering van koper en zink, z.g. geelkoper. Hiervan werden talloze voorwerpen gegoten, zoals kronen, lezenaars, koorhekken of onderdelen daarvan. Men noemde dit geelgieterswerk. (Haslinghuis)
  • Metaal
    Alle leden van een grote groep stoffen die meestal een kenmerkende glans vertonen. Het zijn goede geleiders van elektriciteit en warmte, ze zijn ondoorschijnend, kunnen smelten en zijn meestal pletbaar of kneedbaar. (Project Fotografie)Any of a large group of substances that typically show a characteristic luster, are good conductors of electricity and heat, are opaque, can be fused, and are usually malleable or ductile. (Project Fotografie)Een metaal is een materiaal dat in vaste vorm kristallijn is, ondoorzichtig, smeedbaar, pletbaar en een goede geleider van warmte en stroom. (Conservation Dictionary)
  • Hout
    Hout is een bouwmateriaal, afkomstig van boomstammen en -takken. Naast merg, spint en schors vormt het daarvan het voornaamste bestanddeel. Ten noorden van de Alpen is hout van oudsher het belangrijkste bouwmateriaal. Onderscheiden worden naaldhout van naaldbomen (dennen, grenen, vuren) en loofhout van loofbomen (eiken, beuken enz.). De stammen werden meestal in het groeigebied gekantrecht en per vlot of in een schip over water vervoerd. De houthandel en -nijverheid concentreerden zich in Nederland vooral in Dordrecht, Amsterdam, Deventer en later ook in de Zaanstreek. Voor regionaal gebruik concentreerde de houthandel zich ook in plaatsen als ’s-Hertogenbosch, Schoonhoven en Tiel. (Haslinghuis)
Aankoop & Licentie
Licentie
BY-SA

Uit de Zuiderzeecollectie

Gerelateerd