Download
Datering
Maker Onbekend

Waterpas afkomstig van de werf van Hans en Gooitzen Bijl te Oppenhuizen.

Waterpas. Hout. Beide libellen gebroken.
De waterpas maakt deel uit van een verzameling gereedschap afkomstig van de werf van Hans en Gooitzen Bijl te Oppenhuizen.
Hans Gooitzens Bijl (1 augustus 1863 - 7 januari 1941) was scheepsbouwer te Oppenhuizen, hij trouwde in 1890 met Wytske Thewis Hettinga. Zij kregen zeven kinderen. Nog in 1937 bouwde hij de Wyldsjitter die in 1956 door het museum is verworven (K-057). Hans Bijl was de enige die deze sierlijke, voor de ganzenjacht bestemde bootjes maakte. Ook diens oudste zoon, Gooitzen Bijl (geboren 4 augustus 1893), heeft er nadat hij de werf overnam nog enkele op stapel gezet. Toen deze in 1948 emigreerde naar de Verenigde Staten kwam een einde aan de werf. Vader en zoon Bijl hebben meerdere modellen van onder andere boeiers gemaakt. Twee boeiermodellen (van Hans Bijl uit 1882 en van Gooitzen Bijl uit 1937) zijn onderdeel van de collectie van met Maritiem Museum te Rotterdam. In de collectie van het Fries Scheepvaart Museum zijn, naast de wyldsjitter K-057, modellen opgenomen van een boeier, een gêrsboat en een wyldsjitter (inv. nrs. 2008-001, K-025 en K-028).

Identificatie
Titel
Waterpas afkomstig van de werf van Hans en Gooitzen Bijl te Oppenhuizen.
Objectnummer
FSM-2008-002-F
Objecttype
  • Waterpassen
    Het belangrijkste onderdeel van het instrument is de libel of het niveau, een gebogen glazen buisje dat, op een luchtbel na, gevuld is met ether. Op het buisje is meestal ter weerszijden van het midden een streepje aangebracht, zodat de bel precies in het midden kan worden gemanoeuvreerd. Het buisje werd in een uitholling aan de bovenzijde van een houten balkje van 20-100 cm lengte geplaatst. Soms is er in het balkje langwerpige uitholling aan de zijkant die als handgreep dient. Ook heeft dit type waterpas vaak koperen zoolbeslag en openingen aan de zijkant, zodat de bel ook aan de zijkant zichtbaar is. Meestal is aan de korte zijde eveneens een dergelijke libel geplaatst om te kunnen controleren of een element verticaal staat. Waterpasbellen waren los verkrijgbaar in lengten van 30 tot 150 mmo De dikten waren 6 tot 12 mmo
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/fsm-collect-1000023649
Over
Onderwerpen
  • Scheepsbouw
    De vaardigheid of het bedrijf van het bouwen van schepen. (AAT-Ned)
  • Oppenhuizen
Werk
Museum
Fries Scheepvaart Museum
Vervaardiging
Maker
  1. Onbekend
Datering
Materiaal
  • Hout
    Hout is een bouwmateriaal, afkomstig van boomstammen en -takken. Naast merg, spint en schors vormt het daarvan het voornaamste bestanddeel. Ten noorden van de Alpen is hout van oudsher het belangrijkste bouwmateriaal. Onderscheiden worden naaldhout van naaldbomen (dennen, grenen, vuren) en loofhout van loofbomen (eiken, beuken enz.). De stammen werden meestal in het groeigebied gekantrecht en per vlot of in een schip over water vervoerd. De houthandel en -nijverheid concentreerden zich in Nederland vooral in Dordrecht, Amsterdam, Deventer en later ook in de Zaanstreek. Voor regionaal gebruik concentreerde de houthandel zich ook in plaatsen als ’s-Hertogenbosch, Schoonhoven en Tiel. (Haslinghuis)
Aankoop & Licentie
Licentie
BY-SA

Trefwoorden

Uit de Zuiderzeecollectie

Gerelateerd