Datering
Maker Marchienus de Jonge
Scheepsmodel van een snik, de zogenaamde aardappelsnik uit Sneek.
Scheepsmodel van een snik. Op spanten gebouwd. Schaal 1:10. De romp heeft een rechte, vallende voorsteven, het achterschip is rond, de bodem is vlak. Het schip heeft één mast met een stagfok en een grootzeil van katoen. Op de top van de mast een blauwe vleugel met een Hollands hoekje. De blokken zijn van palmhout en voorzien van metaalbeslag, maar niet van lopende schijven. Het schip heeft zijzwaarden. Onder de overloop een uitwip: een luik dat verwijderd wordt wanneer de mast gestreken wordt, om zo plaats te maken voor het contragewicht aan de mast. Het luik geeft voorts toegang tot het vooronder. Achter de mast het ruim dat wordt afgedekt met tien luiken. Tussen ruim en boeisel een smal gangboord dat aan voor en achterkant wordt afgesloten door waterlijsten. Achter het ruim de roef. In de zijwand van de roef ovale ramen en in de achterwand ruitvormige ramen. De deur van de roef bestaat uit naar boven uitschuifbare schotten. In de bollestal achter de roef langs het zij- en achterboeisel banken. In de wand van het achterhuis een oogvormige naamplaat: witte rand en blauw zandwerk. De bovenkant van het roer is afgerond. De romp is gelakt. Bij het model een boom en een fokuitzetter, een pikhaak, een stokanker, een vaste mik en een stander.
Marchienus de Jonge (1904-1981) was conciërge van het Fries Scheepvaart Museum en later in dienst van het Zuiderzeemuseum te Enkhuizen.
Het model is gebouwd naar de zogenaamde aardappelsnik, die in de grachten van Sneek lag afgemeerd. Deze snik was gebouwd bij J.B. van Manen te Berlikum. Net voor de sloop van deze snik is hij gefotografeerd, liggend in de Looxmagracht. Aan de hand van deze foto's heeft De Jonge het model gebouwd.
Een snik is een variant op de tjalk. Het achterschip lijkt op dat van de tjalk, maar de voorsteven verschilt wezenlijk met die van een tjalk. Bij een snik werd de voorsteven door een schuin geplaatste rechte stevenbalk gevormd. De snik was bovendien slanker dan een tjalk. De breedte was aangepast aan de nauwe bruggen. Met een snik kon snel gezeild worden. Snikken werden in Friesland met name gebruikt in de Noordwesthoek. Er werden meestal aardappelen mee vervoerd.
literatuur:
- Jaarboek Fries Scheepvaart Museum 1971-1972, p. 52
Reacties