Datering
Maker onbekend
Moor
Deze moor draagt een donkergroene mantel en een rood-witte tulband. De tulband is versierd met goudkleurige gebedssnoeren en een gestileerde, ruitvormige sierspeld. De gaper draagt verder grote, goudkleurige oorbellen en een witte kralenketting met een goudkleurige hanger, ingelegd met een groene edelsteen. Dit exemplaar hing tot in de Tweede Wereldoorlog uit bij een Joodse apotheker in Amsterdam. De eigenaar werd gedeporteerd en in 1943 omgebracht in Sobibor. Het is waarschijnlijk dat de apotheek kort na zijn deportatie is opgeheven, waarna de gaper in privébezit kwam.
Gedetailleerde beschrijving
Moren: aan de ‘muzelmannen’ verwant zijn de zogenaamde ‘Moren’: gapers met een tulband, gouden oorbellen en een nóg donkerdere huid. De drogisterijen waarvan zij de gevel sierden, hadden soms namen als ‘De Moriaan’. Over de herkomst van ‘de moor’ bestaan verschillende theorieën. Zo zou dit type gaper te danken kunnen zijn aan de ontmoetingen van de Verenigde West-Indische Compagnie (WIC) tijdens hun verre tochten. Maar de ‘moor’ kan ook simpelweg een variatie op het exotische thema ‘muzelman’ zijn. Aan het eind van de negentiende eeuw vond een revival plaats van zeventiende-eeuwse, vaak Bijbelse voorstellingen waarop ook Moren werden afgebeeld. Ook deze opleving kan hebben geleid tot het ontstaan van de Moors-ogende gapers. https://www.nationaalfarmaceutischmuseum.nl/collectie/item/56 Gaper, donkere muzelman open mond felrode tong, met donkergroene mantel en rode tulband met witte rand en goudkleurige kralen, zilverkleurig kralensnoer met pendant om de hals en oorbellen, gepolychromeerd, (M. de Jong, Amsterdam).
Reacties