Datering

Vuurklok met het wapen van Enkhuizen

Vuurklokken dienden om het vuur in de doorgaans open haardstede af te dekken gedurende de nacht. Dit exemplaar heeft bij een stenen schouw in een stenen huis behoord. Deze schouwen waren in de zeventiende eeuw meestal voorzien van een smeedijzeren haardplaat. In de stolp, die tegen de achterwand over de askolk werd gezet, bevinden zich enkele ventilatiegaatjes. Daardoor bleef de as smeulen en kon men deze in de ochtend weer aanblazen. In houten huizen gebruikte men geheel ronde vuurklokken, die over de askolk heen konden worden gezet. Vanwege brandgevaar bestonden er destijds strenge voorschriften voor net afdekken van open vuur. Van hogerhand werd door middel van klokkengelui aangegeven wanneer de burgers hun vuren moesten afdekken. Iedereen, arm en rijk, had dus wel een vuurklok in huis. Deze vuurklok is gedecoreerd met opgelegde reliëfs. Centraal is de stedenmaagd met het wapen van Enkhuizen afgebeeld. Zij wordt geflankeerd door afbeeldingen van een man en een vrouw, terwijl de overige versieringen onder meer een haan en een dubbele arend betreffen. Die haan symboliseert vermoedelijk de waakzaamheid tegen brand. Het afbeelden van een man en vrouw herinnert aan het gebruik om juist dit soort huisraad bij het huwelijk te schenken. De rijke decoratie van de vuurklok duidt erop dat de gebruikers niet onbemiddeld waren. Het is onbekend waar in Enkhuizen de werkplaats heeft gestaan waar dit type aardewerk is vervaardigd. Uit archeologische vondsten is af te leiden dat het een behoorlijke productie betrof.

Gedetailleerde beschrijving

Halfronde vuurstolp met vlakke zijstukken (vleugels). In het midden aan de voorkant een staan oor. Decoratie met stempel- en appliquerwerk. Centraal is de stedemaagd met het wapen van Enkhuizen, geflankeerd door medaillons met afbeeldingen van een vrouw en een man. Daarnaast met medaillons met mythologische(?) voorstellingen. Op de bovenkant van de vleugels in het midden een medaillon met een haan, geflankeerd door twee medaillons met dubble gekroonde adelaars. Daarnaast nog verschillende decoraties. Twee rookgaten. Aan binnenzijde niet geglazuurd, rooksporen.

Identificatie
Titel
Vuurklok met het wapen van Enkhuizen
Objectnummer
009414
Objectcategorie
Huisraad
Objecttype
  • vuurstolp
    Metalen of aardewerken deksels met een handvat en één of meer luchtgaten, die worden gebruikt om het haardvuur 's nachts aan te houden. (AAT-Ned)
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/zzm-collect-8714
Werk
Breedte
36.0 cm
Hoogte
55.0 cm
Lengte
15.0 cm
Museum
Zuiderzeemuseum Enkhuizen
Vervaardiging
Datering
Materiaal
  • kleiproduct
  • loodglazuur
    Doorzichtig glazuur met loodoxide als vloeimiddel. (AAT)
Aankoop & Licentie
Verworven
ruil 1976
Licentie
BY-SA
Locaties
  • Enkhuizen
Reproductie
Vervaardiger van reproductie
Picturae