Datering

Jacobsstaf met bijbehorende kist

Met de jacobsstaf kon de schipper de hoogte van hemellichamen meten. Daaruit kon hij afleiden waar hij zich bevond. De schipper hield de staf met dwarslat voor het oog en verschoof de dwarslat totdat de onderkant samenviel met de horizon en de bovenkant met het gepeilde hemellichaam. De hoogte las hij dan af op de schaal van de stok. Welke dwarslat hij gebruikte, was afhankelijk van de hoogte van het hemellichaam.

Gedetailleerde beschrijving

B 930/a-b kist, /c=2e schuif (17 cm) ; /d=3e schuif (34 cm) ; /e=1e schuif (8.5 cm) ; /f=4e lange schuif (51 cm) ; /g=stok (1,4x1,4x75 cm) ; /h=koperen opzetstuk (vizier). Jacobsstaf met vier schuiven. De vierkante stok is van ebbenhout en heeft een diamantkop aan het uiteinde. Aan vier zijden is een graadverdeling ingekerfd met resp. de getallen: " 0, 10, 20, 30 / 20, 30, 40, 50 / 0, 10, 20, 30 / 0:90, 10:80, 20:70, 30:60, 40:50, 50:40 ". Er zijn op elke zijde drie sterretjes geplaats in een driehoek. Op een zijde lijkt een jaartal te staan geplaatst tussen twee driehoekjes van sterren : " *** 1(?) 7(?) 5 8 ***". De schuiven zijn van perenhout. Alle vier worden vastgezet met een koperen vleugelboutje. Op de kleinste schuif is haaks een ivoren schaduwpijl bevestigd. Een koperen opzetstuk (vizier) kan op het einde van een schuif worden geplaatst waardoor een smalle spleet licht zichtbaar wordt. De ivoren schaduwpijl is gerestaureerd in 1990.

Identificatie
Titel
Jacobsstaf met bijbehorende kist
Objectnummer
B000930 c/h
Objectcategorie
Instrumenten
Objecttype
  • navigatie-instrument
    Navigatie is de kunst van het plannen en volgen van een route om zich daarmee van de huidige positie naar de bestemming te verplaatsen. Alle daarvoor benodige instrumenten vallen onder de noemer navigatie-instrumenten. Voorbeelden daarvan zijn een kompas, de jacobsstaf, de passer, een verrekijker, de sextant, een land- of zeekaart en een parallellineaal.
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/zzm-collect-658
Over
Onderwerpen
  • Navigatie
    Navigatie is de kunst van het plannen en volgen van een route om zich daarmee van de huidige positie naar de bestemming te verplaatsen. Het woord 'navigatie' is afgeleid uit de Latijnse woorden navis, dat schip betekent, en agere, dat in deze context bewegen of sturen betekent. (Wikipedia)
Werk
Breedte
51.0 cm
Hoogte
8.0 cm
Lengte
75.0 cm
Museum
Zuiderzeemuseum Enkhuizen
Vervaardiging
Datering
Materiaal
  • koper
    Te gebruiken voor het zuivere metaalelement met het symbool Cu en het atoomnummer 29; het is roodachtig van kleur en is zeer smeedbaar en kneedbaar. Ook te gebruiken voor het metaal wanneer het woirdt bewerkt en gevormd om, meestal in combinatie met andere stoffen, verschillende voorwerpen en materialen te maken. (Toegepaste Kunst Project, RKD)
  • ebbenhout
    Ebbenhout is hout van het geslacht Diospyros. De bomen komen voor op Ceylon (Sri Lanka), Madagaskar en in Indonesië en India. Het spinthout is geelbruin of geelgrijs. Door de ongelijke vorm van het hout en de geringe omvang, werd het per gewicht verkocht. Ebbenhout is gebruikt voor oa meubelen, in betimmeringen en voor duimstokken. (Haslinghuis)
  • ivoor
    Te gebruiken voor een gemodificeerde vorm van dentine die voorkomt op de slagtanden van volwassen olifanten; wordt ook algemeen gebruikt voor het materiaal van uitstekende of grote tanden van zoogdieren zoals de walrus of de narwal. (Toegepaste Kunst Project, RKD)
Aankoop & Licentie
Verworven
bruikleen 15 oktober 1953
Licentie
BY-SA
Locaties
  • Enkhuizen
Reproductie
Vervaardiger van reproductie
Picturae , Wim Zandbergen , Wim Zandbergen , Wim Zandbergen

Trefwoorden