Download
Datering
Maker D.B. Selter

Droogkompas

Een droogkompas bestaat uit een vrij draaiende magnetische gemaakte ijzeren naald op een pin zwevend boven de windroos of kompasroos. Deze naald is ingesloten in een kleine doos die met een glazen plaatje is afgedekt. Met een kompas kon het schip een bepaalde vaste koers volgen. Het droogkompas werd in de vroege 20e eeuw merendeel vervangen door de met vloeistof gevulde magnetisch kompas.

Gedetailleerde beschrijving

Droogkompas (Model boterdoosje). De roos is samengesteld uit verschillende lagen papier. De langwerpige magneet is van onderen vastgeplakt met twee stroken papier. In de; koperen dop is een halfedelsteen gevat. De roos is bedrukt met een verdeling in 64 streken. In de middenring tekst: "D.B. SELTER AMSTERDAM". De noordpijl is in de vorm van een gestyleerde lelie getekend. De windstreken zijn resp. " NO / O / ZO / Z / ZW / W / NW ". De kompaspen is van koper. Op bodem vierkant stukje lood gepijkerd. Het houten gedraaide huis is van binnen opnieuw wit geschilderd. De zeilstreep is over geschilderd. Van boven is het huis gesloten met glas gevat in stopverf. Opzij twee gaatjes van cardanusophanging.

Identificatie
Titel
Droogkompas
Objectnummer
B011335-01
Objectcategorie
Instrumenten
Objecttype
  • kompas
    Instrumenten voor het meten en aangeven van een horizontale verwijzingsrichting in relatie tot het magnetische noorden. (AAT-Ned)
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/zzm-collect-17006
Werk
Hoogte
8.0 cm
Museum
Zuiderzeemuseum Enkhuizen
Vervaardiging
Maker
  1. D.B. Selter (vervaardiger)
Datering
Materiaal
  • hout
    Hout is een bouwmateriaal, afkomstig van boomstammen en -takken. Naast merg, spint en schors vormt het daarvan het voornaamste bestanddeel. Ten noorden van de Alpen is hout van oudsher het belangrijkste bouwmateriaal. Onderscheiden worden naaldhout van naaldbomen (dennen, grenen, vuren) en loofhout van loofbomen (eiken, beuken enz.). De stammen werden meestal in het groeigebied gekantrecht en per vlot of in een schip over water vervoerd. De houthandel en -nijverheid concentreerden zich in Nederland vooral in Dordrecht, Amsterdam, Deventer en later ook in de Zaanstreek. Voor regionaal gebruik concentreerde de houthandel zich ook in plaatsen als ’s-Hertogenbosch, Schoonhoven en Tiel. (Haslinghuis)
  • ijzer
    Fe. Dichtheid 7,86 kg/m3. Metaal dat in de bouw zeer veel is toegepast, vooral voor het opnemen van trekkrachten in verankeringen, trekstangen e.d.. Het heeft het nadeel dat het sterk kan corroderen (roesten), waarna door volumevermeerdering schade aan bouwdelen kan optreden. Ook gebruikt voor spijkers, hang- en sluitwerk, siersmeedwerk en vele andere doeleinden. In XVII werd vooral vanwege de taaiheid en buigbaarheid veel ijzer uit Zweden betrokken en als zodanig in bestekken vermeld.Kan ook worden gegoten in vormen. Gietijzer bevat 3-5 koolstof, is bros en kan geen trekkrachten opnemen. Smeedijzer bevat ongeveer 0,1 koolstof. IJzer met zeer weinig koolstof wordt staal genoemd.
  • koper
    Te gebruiken voor het zuivere metaalelement met het symbool Cu en het atoomnummer 29; het is roodachtig van kleur en is zeer smeedbaar en kneedbaar. Ook te gebruiken voor het metaal wanneer het woirdt bewerkt en gevormd om, meestal in combinatie met andere stoffen, verschillende voorwerpen en materialen te maken. (Toegepaste Kunst Project, RKD)
  • lood
    Te gebruiken voor het zuivere metaalelement met het symbool Pb en het atoomnummer 82; het metaal is zacht, kneedbaar en vaalgrijs van kleur. Ook te gebruiken voor het metaal wanneer het wordt bewerkt en gevormd om, meestal in combinatie met andere stoffen, verscheidene voorwerpen en materialen te maken. (Archeological Base Register)
  • papier
    Refers generally to all types of thin matted or felted sheets or webs of fiber formed and dried on a fine screen from a pulpy water suspension. The fibers may be animal, such as hair, silk or wool, or mineral, such as asbestos, or synthetic. However most paper is made from cellulosic plant fiber, such as from wood pulp, grass, cotton, linen, and straw.Verwijst in het algemeen naar alle typen vervilte vellen of weefsels die bestaan uit vezels, die uit in water gedompelde pulp zijn gevormd en gedroogd op een fijn schepraam. De vezels kunnen dierlijk zijn, zoals haar, zijde of wol, of mineraal, bijvoorbeeld asbest. Ook kunstvezels zijn een mogelijkheid. Het meeste papier wordt echter gemaakt van plantenvezels van bijvoorbeeld houtpulp, gras, katoen, linnen en stro. (Project Fotografie)
  • halfedelsteen
    Steen met minder commerciële waarde dan de stenen die als edelstenen zijn geclassificeerd.
  • stopverf
    1. Stopverf is een kneedbaar materiaal op basis van lijnolie en krijt, dat als vulstof en bouwmateriaal wordt gebruikt. Het hardt op den duur uit. 2. Putty is een synthetisch middel dat soortgelijke eigenschappen en toepassingen heeft als stopverf, zoals epoxy-putty. (Conservation Dictionary)Mengsel van lijnolie en krijt, gebruikt om ruiten in een glassponning vast te zetten en gaten in hout te dichten. Stopverf wordt na enige tijd hard. Slappe stopverf bevat minder krijt en wordt vooral gebruikt om ruiten in vast te zetten en aan de binnenzijde voor een waterdichte afdichting te zorgen, voordat aan de buitenzijde gewone stopverf wordt aangebracht. Putty is een synthetisch middel dat soortgelijke eigenschappen en toepassingen heeft als stopverf, zoals epoxy-putty.
Aankoop & Licentie
Verworven
bruikleen 14 september 1980
Licentie
BY-SA
Locaties
  • Enkhuizen
Reproductie
Vervaardiger van reproductie
Wim Zandbergen

Uit de Zuiderzeecollectie

Gerelateerd