Datering
Assendelfter kast
De geschiedenis van Jozef komt veel voor op beschilderde meubelen. Jozef werd door zijn broers verkocht en groeide op aan het hof van de farao in Egypte. Het Jozefverhaal werd vergeleken met de eigen geschiedenis. De onderdrukking van Jozef stond in de zeventiende eeuw gelijk aan de overheersing door de Spanjaarden. Op de lade is een rebus en het jaartal 1676 geschilderd. De oplossing van de puzzel is de spreuk 'Vat de tijd en leer de wereld kennen'. Dit type kast wordt wel 'Assendelfter kast' genoemd. Die naam heeft niets met de herkomst van het meubel te maken.
Gedetailleerde beschrijving
Vierdeurs-kast met een open middenruimte afgezet met tandlijst. De kast staat op balpoten. De deuren hebben elk een geschilderd paneel met bijbelse voorstellingen, verder beschilderd met tulpen, anjers, langejacht en op de zij- kanten druivenranken met een papegaai. Deze kast is de vroegst gedateerde kast uit de collectie van het Zuiderzeemuseum. Hij draagt in vier taferelen op de vier deuren de vaker voorkomende bijbelse geschiedenis van Jozef: Jozef droomt dat zon, maan en sterren voor hem buigen (Gen. 37: 9-10); Jozef in de put geworpen (Gen. 37 12:24); de broers van Jozef komen terug bij Jacob (Gen. 42 29:38); Jozef troost zijn broers (Gen. 5015:21). De oud-testamentische geschiedenis van Jozef is lange tijd een bijzonder geliefd bijbelgedeelte geweest. Vooral in de 17de eeuw was het zeer bekend in de noordelijke Nederlanden. Er zijn in die tijd dan ook veel voorstellingen van vervaardigd. De populariteit is waarschijnlijk terug te voeren op de duidelijke moraal in het verhaal: het kwaad wordt gestraft en het goede zal uiteindelijk zegevieren. Aan de voorkant van de kast zijn aan weerszijden van de deuren tulpen en anjers geschilderd; typisch 17de-eeuwse decoraties. Bijzonder is de rebus op de middenlijst: Vat de Tijd en Leer de Wereld kennen I676: De woorden zijn met een vaatje (Vat), een gevleugelde zandloper (Tijd), een trap (Leer) en een wereldbol (Wereld) verbeeld. Door de knop op de lijst lijkt het alsof er een lade achter zit. Dat is echter niet het geval. Achter dit nep-ladefront loopt de kastruimte van de onderdeuren gewoon door. De rebus, in combinatie met de nep lade, steekt de draak met het 17de-eeuwse gebruik om in kasten een verborgen lade aan te brengen. Deze kast wordt naar het type een Assendelfter kast genoemd. Dat wil geenszins zeggen dat de kast ook uit Assendelft afkomstig is; ze kan net zo goed elders in de Zaanstreek zijn geproduceerd. De benaming Assendelfter is pas aan het einde van de 19de eeuw ontstaan. Voor uitgebreide fysieke beschrijving zie Informatiebank
Reacties