Datering
Maker Onbekend
Anonymus - Schilderij met voorstelling van twee houtzaagmolens.
Schilderij. Olieverf op doek. Voorstelling van twee houtzaagmolens in IJlst met in het midden de Geeuw, gezien naar het noordoosten. Links een houtzaagmolen (De Trompmolen) met ervoor een weiland met koeien. Op de oever staat een baken. Op het erf voor de molen een aantal boomstammen. In de vaart een man die een houtvlot voortboomt en links een geboomde booot met aan boord twee mannen. Op het twee plan zijn in de Geeuw een hooipraam en een aantal zeilschepen te zien. Op de rechter oever een schuur met daarvoor schapen. Op de achtergrond rechts houtzaagmolen De Rat.
Het schilderij is afkomstig uit het kantoor van Houthandel Wed. W.J. Oppedijk te IJlst. In 1976 betrok de directie van de Houthandel een nieuw kantoor. Het oude kantoor aan de Zevenpelsen werd verlaten. De archieven werden afgestaan aan het Ryksargyf te Leeuwarden en de kantoorinventaris aan het Fries Scheepvaart Museum. De inventaris is van omstreeks 1860. Bij de verhuizing van 1976 werden een aantal objecten geschonken aan het Fries Scheepvaart Museum en in bruikleen afgestaan aan de houthandel ter plaatsing ervan in het nieuwe kantoor. Na diverse fusies met andere bedrijven is in 1998 de vestiging IJlst opgeheven en overgebracht naar Heerenveen. Toen zijn de in 1976 in bruikleen gegeven voorwerpen overgebracht naar het Fries Scheepvaart Museum. De Trompmolen is gebouwd aan het eind van de 18de eeuw. Eigenaars waren Hessel Ates Vellinga (tot 1828), T.W. ten Cate (1832-1860), Jan Ages Tromp (1860-1894), houthandel Oppedijk (1894-1909), Sierd Roosje en Schelte Westerdijk, C. en A. Nauta en tenslotte S.O. de Vries. De molen wordt in 1922 afgebroken. De houtzaagmolen De Rat is rond 1680 gebouwd in de Zaanstreek. In 1828 is de molen verplaatst naar IJlst. Eigenaar zijn dan Hessel Ates Vellinga en Willem Hotzes Ringnalda (getrouwd met Richtje Oppedijk). In 1852 worden Jan Jansz. te Velde en Gerben Ringnalda de nieuwe eigenaars. In 1859 verkoopt Ringnalda zijn deel aan Walles Melisz. Oppedijk. Hij koopt in 1868 de andere helft van de molen van de familie Te Velde.
literatuur:
- A. Bokma, Houtzaagmolen De Rat in IJlst (Leeuwarden, 1989)
- Frits Boschma 'IJlster Allerlei Historische Eerste Stenen' in: It Dryltser Kypmantsje, jrg. 19 (1995), nr. 5, pp. 6-7.
- Jaarboek Fries Scheepvaart Museum 1975-1976, pp. 29-30
- Jaarboek Fries Scheepvaart Museum 1998, p. 33-34
Reacties