Datering
Maker Onbekend
Halfmodel van een stoomschip.
Halfmodel van een stoomboot. Stapelmodel. Schaal niet bekend. Rondhouten en tuigage: geen De romp: scherpe voorsteven, rond en geveegd achterschip, plat vlak. Het model van voor naar achter: het model is voorzien van een berghout. Het boeisel valt aan de voorkant naar binnen. Kleuren: het model is gelakt, alleen het berghout is zwart geschilderd. Accessoires: geen.
Het halfmodel is afkomstig van de werf van Klaas Zwolsman te IJlst. Daar werden dergelijke schepen gebouwd.
Rond 1825 voer de eerste stoomboot in Nederland. In 1841 werd in Friesland de eerste stoombeurtdienst ingesteld (Joure-Lemmer). De zeilende beurtschepen en trekschuiten werden hierdoor heveig beconcurreerd. De eerste stoomboten waren raderboten. De schroefstoomboten bevielen echter beter. Ook op de Friese werven werden stoomschepen gebouwd. De eerste stoomboten waren van hout. De latere werden gemaakt van ijzer. Aanvankelijk hadden de stoomschepen geen stuurhut (op een zeilschip stond de schipper ook buiten). en was het stuurrad liggend gemonteerd. Pas na 1910 werden er stuurhutten op stoomschepen gebouwd en werd het stuurrad daarin verticaal geplaatst. In het voorschip van de stoomboot was benedendeks vaak de passagiersruimte. Dikwijls volgde dan een afgesloten ruimte voor zuivelprodukten. Midscheeps was het grote laadruim (ook voor vee). De vracht werd geladen en gelost met behulp van een mast met laadboom. Achter het ruim was de machinekamer en het verblijf van de bemanning en bij de grotere schepen nog een passagiersruimte. Na 1920 werden veel stoommachines vervangen door ruwe-oliemotoren. Deze waren veel kleiner dan stoommachines en de brandstof na minder plaats in dan de kolen voor de stoommachine. In de dertiger jaren kwam het vervoer over de weg sterk op en verdrong de vrachtauto de beurtschepen. In 1960 waren alle varende beurtdiensten in Friesland opgeheven.
literatuur:
- Jaarboek Fries Scheepvaart Museum 1967/1968, p. 15
Reacties