Datering
Maker Onbekend
Gebrandschilderd raam afkomstig uit een huis aan de Botermarkt te Sneek.
Gebrandschilderd raam in de vorm van een wapenschild. Gevat in lood. Blauwe achtergrond met daarin in lood gevatte figuren met gebrandschilderde voorstellingen in geel op transparant. De schilderingen: een uivorm met acanthus en bloem, daaronder ruitmotieven en ernaast een hand die een zwaard opsteekt. Op het blauwe glas staat in handschrift gekrast: 'van Ao 1599 / binnen Sneek / En door Tomas Gonggrijp meester / Glasschilder tot Sneek / om sijn oudheit bewaard 1787 / in Een Huis aan de Bottermerk / geseeten tot 1760'.
Blijkens het ingekraste opschrift is het raampje afkomstig uit een pand aan de Botermarkt te Sneek (het latere Leeuwenburg). Het pand is in 1599 gebouwd. Het glas werd er in 1760 uit verwijderd en bewaard door Thomas Gonggrijp. Wanneer hij en zijn broer, beide glasschilders te Sneek, gebrandschilderde ramen moesten vervangen, bewaarden zij de verwijderde exemplaren.
- Thomas Gonggrijp. Geboren Sneek 2 juli 1730, overleden Leeuwarden 19 maart 1814. Samen met zijn broer Tjalling was hij glasschilder. Ook vervulde hij ambten in het stadsbestuur van Sneek: vroedsman en bouwmeester. Hij trouwde op 12 febr. 1764 met Anna Maria Munniks uit Joure. Hij trouwde voor een tweede maal op 16 juni 1765 met Sietske van den Berg uit Heerenveen (1728-1814). Uit het laatste huwelijk werd een dochter Anna geboren (12 mei 1766).
- Tjalling Gonggrijp, geboren Sneek 9 nov. 1736. Zoon van Harmanus Thomas Gonggrijp en Antie Lous Fopma. Bekend als glasschilder, samen met zijn broer Thomas. Lid van het Nedergerecht Sneek (28 jan. 1796), provisioneel Vroedschap (1813-1816), lid van de Raad van Sneek (1815-1823). Overleden Sneek 12 dec. 1823. Trouwde op 22 dec. 1771 met Elisabeth Teetsesdr. de Haan.
Het wapen zou een wapen kunnen zijn van de familie Siercksma of van de familie Botnia. Er zijn slechts enkele verschillen (het zwaard is dan niet zilver- maar goudkleurig). Beide familie hebben in Sneek gewoond en zijn er actief geweest in het bestuur van de stad. Syds van Botnia was grietman van Wymbritseradeel in 1578, werd bij de hervorming van 1582 herkozen en bleef grietman tot zijn overlijden in 1615. De familie Siercksma had meerdere wapens. Een daarvan komt overeen met het wapen op het raampje. Het is afgebeeld op een portret van Allert Siercksma (circa 1570) dat behoort tot de colelctie van het Fries Museum. In de Martinikerk liggen drie zerken van de familie Siercksma: Rembert Agges Syrxma overleden 24 jan. 1600, Rembertus Syrxma overleden 19 maart 1603 en Jan Remberts Syrxma overelden 17 maart 1618. Voorts waren er in de vroege 17e eeuw Siercksma's actief als schepen en als secretaris van de stad Sneek.
Het ruitje is afkomstig uit de verzameling van Nanne Ottema. Hij kreeg het 'van een nazaat van den glasschilder Thomas Gonggrijp'. Vermoedelijk kreeg Nanne Ottema het ruitje van Minke A. de Visser uit Groningen. Zij was conservatrice van het Groninger Museum en zij stamde af van de familie Gonggrijp. Haar moeder was Anthonia Johanna van Gonggrijp Bungernberg. Zij was in 1870 te Sneek geboren als dochter van Otto George Bungenberg (1830-1902), directeur van het postkantoor te Sneek, en Minke Jans ten Cate van Gonggrijp (geboren 1841). Laatstgenoemde was de dochter van Jan ten Cate van Gonggrijp (1807-1888) en Anthonia Beckering (1807-1887). Jan ten Cate van gonggrijp was zoon van Teetse Gonggrijp (1772-1838) en Minke jans ten Cate (1770-1838) uit Sneek. Teetse was zoon van de glasschilder Tjalling Gonggrijp en Elisabeth Teetses de Haan (overleden 1795).
literatuur:
- Nanne Ottema, Gebrandschilderd glas (overdruk uit Historia, jrg. 15, november 1950)
- Sneeker Nieuwsblad 19 maart 1948, 2 jan. 1951, 2 en 9 febr. 1967.
- G.F.E. Gonggrijp, Het regeeringsgeslacht Gonggrijp in Harlingen, Sneek en Franeker (z.p., z.j.)
- Documentatiemap Gonggrijp (correspondentie H. Halbertsma met G. Dijkstra Hzn.)
Reacties